Πολλές φορές θα έχεις ακούσει ανθρώπους να κατηγορούν τον αργό μεταβολισμό τους για τα παραπανίσια κιλά που κουβαλούν ή να χαρακτηρίζουν κάποιον ως τυχερό που έχει γρήγορο μεταβολισμό επειδή τρώει και δεν παχαίνει.

Κατά πόσο οι παραπάνω δηλώσεις είναι αληθείς και σε ποιο βαθμό μπορεί να επηρεάσει ο μεταβολισμός μας το σωματικό μας βάρος;

Η αλήθεια είναι ότι ο μεταβολισμός μας όντως συνδέεται με το σωματικό μας βάρος αλλά αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί, ένας αργός μεταβολισμός είναι σπάνια ο λόγος που έχουμε παραπανίσια κιλά.

Αν και ο μεταβολισμός όντως επηρεάζει τις ενεργειακές ανάγκες του σώματος μας, στη πραγματικότητα αυτό που καθορίζει το βάρος μας είναι το πόσο τρώμε και το κατά πόσο ασκούμαστε.

Τι είναι ο μεταβολισμός ;

Μεταβολισμός: Η διαδικασία κατά την οποία η τροφή μετατρέπεται σε ενέργεια

Μεταβολισμός ονομάζεται η διαδικασία κατά την οποία το σώμα μας μετατρέπει αυτά που τρώμε και πίνουμε σε ενέργεια. Αν και ακούγεται απλό, ο μεταβολισμός είναι μία από τις πιο πολύπλοκες διαδικασίες που εκτελεί το ανθρώπινο σώμα. Το σώμα μας κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας συνδυάζει τις θερμίδες που λαμβάνει μέσω της τροφής με οξυγόνο με στόχο την απελευθέρωση ενέργειας που αργότερα χρησιμοποιεί για να καλύψει τις ανάγκες του.

Το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια όλο το εικοσιτετράωρο, ακόμα και τις ώρες που δεν κάνουμε κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Επιπλέον, χρειάζεται ενέργεια για κάποιες “κρυφές λειτουργίες” όπως για να συντηρήσει τα κύτταρα μας, να ρυθμίσει τις ορμόνες μας και για να συνεχίσει το αίμα μας να κυλάει.

Ο αριθμός των θερμίδων που χρειάζεται το σώμα μας για να ολοκληρώσει αυτές τις απαραίτητες λειτουργίες ονομάζεται Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός και είναι ευρέως γνωστός ως Μεταβολισμός.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας;

Οι κυρίαρχοι παράγοντες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό μας εφόσον είμαστε υγιείς και δεν πάσχουμε από κάποια χρόνια ασθένεια (όπως για παράδειγμα παθήσεις θυρεοειδούς) είναι οι εξής:

• Το μέγεθος και η σύνθεση του σώματος μας: Άτομα που έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα καίνε παραπάνω θερμίδες ακόμα και όταν ξεκουράζονται.

• Το φύλο: Οι άντρες συνήθως, έχουν λιγότερο σωματικό λίπος και περισσότερη μυϊκή μάζα σε σχέση με τις γυναίκες, αυτό σημαίνει ότι το σώμα τους χρησιμοποιεί παραπάνω θερμίδες.

• Η ηλικία: Όσο μεγαλώνουμε παρατηρείτε μείωση την μυϊκής μας μάζας και αύξηση του σωματικού λίπους έτσι ο ρυθμός που καίμε θερμίδες τείνει να επιβραδύνεται.

Μεταβολισμός και σωματικό βάρος

Μπορεί να είναι πολύ βολικό να κατηγορούμε τον αργό μεταβολισμό μας για τα παραπανίσια κιλά ,όμως όπως εξηγήσαμε ήδη παραπάνω αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι και αυτή μία αρκετά πολύπλοκη διαδικασία και εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, κάποιοι από αυτούς είναι η γενετική μας προδιάθεση, τα επίπεδα των ορμονών μας, το είδος των τροφίμων που καταναλώνουμε, η σωματική άσκηση, ο κακός ύπνος αλλά και ο τρόπος ζωής μας ή το υπερβολικό στρες.

Οι παραπάνω παράγοντες προκαλούν μία ανισορροπία στα επίπεδα ενέργειας που χρειάζεται το σώμα μας και σαφώς απορρυθμίζουν τον μεταβολισμό μας.

Αποθηκεύουμε λίπος όταν καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες ενώ καίμε λίπος όταν καταναλώνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να πάρει ενέργεια.

Αν και αυτό είναι κάτι που φαίνεται απλό, γιατί κάποιοι άνθρωποι χάνουν ευκολότερα κιλά από κάποιους άλλους;

Μεταβολισμός και σωματική άσκηση

Ακόμα και αν δεν μπορείς να ελέγξεις τον βασικό μεταβολικό ρυθμό σου, μπορείς σίγουρα να αυξήσεις των αριθμό των θερμίδων που καις μέσα στη μέρα χάρη στη σωματική άσκηση. Όσο συχνότερα εντάσεις την σωματική άσκηση στη ζωή σου, τόσο περισσότερες θερμίδες καις. Πράγματι, έχει αποδειχθεί ότι οι άνθρωποι με γρήγορο μεταβολισμό είναι απλά πιο δραστήριοι από αυτούς με αργό μεταβολισμό.

Η αεροβική άσκηση είναι αδιαμφισβήτητα η μορφή άσκησης κατά τη διάρκεια της οποίας χάνουμε τις περισσότερες θερμίδες. Ωστόσο αν ο στόχος μας είναι η απώλεια βάρους και η βελτίωση του σώματος μας, το ιδανικό θα ήταν να συνδυάσουμε την αερόβια άσκηση με ασκήσεις ενδυνάμωσης έτσι ώστε να διατηρήσουμε ή και να αυξήσουμε τη μυϊκή μας μάζα.

Ακόμα και 30 λεπτά σωματικής άσκησης την ημέρα είναι αρκετά για να δούμε θετικά αποτελέσματα στον μεταβολισμό μας, το σώμα και την διάθεση μας. Για να αυξήσετε τον βασικό μεταβολικό ρυθμό σας μπορείτε να εντάξετε στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα άσκησης περισσότερες προπονήσεις που βοηθούν στο χτίσιμο μυϊκής μάζας, καθώς όπως αναφέραμε άτομα με μεγαλύτερη μυϊκή μάζα καίνε εξ ορισμού περισσότερες θερμίδες.

Πως ενεργοποιούμε τον μεταβολισμό μας με στόχο την καύση λίπους και την απώλεια βάρους;

Υπάρχουν πολλά προϊόντα στην αγορά που ισχυρίζονται ότι μπορούν να ενεργοποιήσουν τον μεταβολισμό μας και να μας βοηθήσουν να χάσουμε βάρος. Έχοντας ήδη κατανοήσει την λειτουργία του μεταβολισμού και τους παράγοντες από τους οποίους επηρεάζεται αντιλαμβανόμαστε ότι χάνουμε βάρος χάρη στο θερμιδικό έλλειμμα και αυτό επιτυγχάνεται εάν καίμε περισσότερες θερμίδες από αυτές που καταναλώνουμε.

Δημιουργώντας θερμιδικό έλλειμμα ο μεταβολισμός μας μη έχοντας τροφή ως καύσιμο για να παράγει ενέργεια, στρέφεται στο λίπος που υπάρχει ήδη αποθηκευμένο στο σώμα μας.

Για να δημιουργήσουμε θερμιδικό έλλειμμα μπορούμε να περιορίσουμε τις μερίδες των ανθυγιεινών φαγητών που εμπεριέχουν κορεσμένα λίπη, ζάχαρη, συντηρητικά και είναι υψηλές σε θερμίδες.  Τα αντικαθιστούμε με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ξηρούς καρπούς, σπόρους και όσπρια που μας προσφέρουν ενέργεια, πολύτιμες βιταμίνες και μέταλλα που χρειάζεται ο οργανισμός μας και έχουν λιγότερες θερμίδες.

Σημαντικός είναι και ο ρόλος της πρωτεΐνης που είναι απαραίτητη για τη συντήρηση και τη δημιουργία των κυττάρων μας, την αύξηση του μυϊκού ιστού ενώ παράλληλα ενισχύει το αίσθημα του κορεσμού και μειώνει το αίσθημα της πείνας.

Δεν μπορούμε φυσικά να παραβλέψουμε την σημασία της άσκησης στην απώλεια βάρους που μας βοηθά στη δημιουργία του θερμιδικού ελλείμματος, εφόσον καίμε περισσότερες θερμίδες, αλλά και στην αύξηση του μυϊκού ιστού.

Σημαντικό tip:

Για να συνοψίσουμε, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως εάν θέλουμε να χάσουμε περιττό λίπος ο πρωταρχικός μας στόχος δεν θα πρέπει να είναι το πως να ενεργοποιήσουμε τον μεταβολισμό μας καθώς είναι μία διαδικασία η οποία πραγματοποιείται από το σώμα μας αυτόματα. Ωστόσο μπορούμε να δώσουμε περισσότερη προσοχή στις τροφές που καταναλώνουμε και φυσικά να εντάξουμε την σωματική άσκηση στη ζωή μας καθώς είναι ο μόνος τρόπος να αυξήσουμε τις ενεργειακές ανάγκες του σώματος μας και να κάψουμε αποτελεσματικά το λίπος.